Organisatie Zaanse Schans

In het begin van de 20e eeuw raakte veel houten panden, die symbool stonden voor de grote welvaartsperiode van de Zaanstreek, in verval. Een groep liefhebbers van de Zaanse houtbouw maakten een plan op om historisch waardevolle panden te behouden door ze te verplaatsen naar wat nu de Zaanse Schans heet, zodat ze behouden zouden worden voor de toekomst. Architect Jaap Schipper, in 1946 winnaar van de staatsprijs de Prix de Rome, ontwierp de Zaanse Schans als een Zaanse woon- en werkbuurt zoals die er medio 19^e eeuw uitgezien zou kunnen hebben.

Na ruim 10 jaar voorbereiding werd in 1959 het eerste pand overgeplaatst naar de Zaanse Schans. In 1961 werd de stichting de Zaanse Schans opgericht om het behoud te waarborgen. Na het eerste pand volgde in een hoog tempo diverse panden en molens. Op dit moment is de Zaanse Schans een beschermd dorpsgezicht en is de Zaanse Schans onderworpen aan strakke regels die het behoud van het erfgoed moeten borgen.

Stichting de Zaanse Schans voert als gebiedsregisseur de regie over de Zaanse Schans. De Zaanse Schans bestaat namelijk uit vele zelfstandige ondernemingen en organisaties. Stichting de Zaanse Schans is daarnaast verantwoordelijk voor het onderhoud en beheer van de Zaanse Schans en de centrale marketing.

• Maarten van der Meer – directeur Stichting de Zaanse Schans

Met ingang van 3 maart 2022 zijn de nieuwe statuten van Stichting de Zaanse Schans van kracht en treedt het nieuwe stichtingsbestuur aan. Het zittende bestuur en de gemeenteraad van Zaanstad hebben ingestemd met deze statutenwijziging, waardoor het nieuwe bestuur zal bestaan uit drie onafhankelijke leden.

Het bestuur van Stichting de Zaanse Schans bestaat uit:

• Martin Berendse – Voorzitter
• Josette de Goede – Secretaris
• Jaap Reijnders – Penningmeester

De Historische Commissie is opgericht in februari 2012. De Historische Commissie heeft als taak het bestuur gevraagd en ongevraagd advies te geven over wijzigingen en activiteiten in de openbare ruimte en in- en aan de panden van de Zaanse Schans. De Historische Commissie bestaat uit een groep specialisten op het gebied van onder meer de streekhistorie, de Zaanse hout- en molenbouw, kunstgeschiedenis en stedenbouw.

Het advies van de Historische Commissie wordt in voorkomende gevallen gebruikt bij beslissingen van de gemeente Zaanstad, gehoord de Commissie Welstand en Monumenten. Afspraken over de advisering zijn vastgelegd in een convenant dat is ondertekend door de wethouder voor Monumenten van de gemeente Zaanstad, de voorzitter van de Commissie Monumenten en Welstand, de voorzitter van Stichting de Zaanse Schans en de voorzitter van Vereniging Zaans Erfgoed.

De huidige samenstelling van de Historische Commissie is:

• Joke van der Aar – voorzitter
• Matthijs Ero – vice-voorzitter
• Martin Schaap
• Pier van Leeuwen
• Josje van Leeuwen
• Jippe Kreuning
• Marry van der Aar (secretaris)

Tot ons grote verdriet hebben wij  in augustus 2024 afscheid moeten nemen van twee zeer gewaardeerde leden van de Historische Commissie, Piet Koster en Jan Piet Bloem. Beiden hebben individueel en samen een grote bijdrage geleverd aan de Zaanse Schans.